Αν κάτι ουσιαστικό -πολύ ουσιαστικό, επιτρέψτε μου να πω- προσέφερε η φετινή επέτειος, δεν είναι η εθνική μας ανάταση (πως άλλωστε, θα μπορούσε να συμβεί αυτό σε συνθήκες πανδημίας;) αλλά η μεγάλη και διαυγής συζήτηση που έγινε ανοικτά για τα 200 χρόνια.
Ενισχύθηκε σε σημαντικό βαθμό η βιβλιογραφία, προσφέροντας ενδιαφέροντες νέους τίτλους, ενώ «πήρεφωτιά» το διαδίκτυο, προκαλώντας δημιουργικές αντιπαραθέσεις στοιχείων. Διότι, και για την περίοδο που μιλούμε δεν ήταν όλα «καλά και άγια» στον τόπο μας. Υπήρξαν μελανά σημεία, τα οποία πλέον, με την πάροδο 200 ετών, δείχνουν να ξεκαθαρίζουν. Περάσαμε πλέον από το συναισθηματικό-απλοϊκό παραμύθι της γιαγιάς που μεταλαμπαδευόταν από γενιά σε γενιά, στην ενδελεχή επιστημονική έρευνα των ιστορικών, η οποία απέδωσε έγκυρα αποτελέσματα.
Ανάμεσα σε αυτά είναι και η αντικειμενική, στο μέτρο του δυνατού, ανάγνωση του ρόλου των ξένων δυνάμεων κατά την επαναστατική περίοδο αλλά και πριν και μετά από αυτή. Διότι, δεν πρέπει ν’ αφήνουμε την άκρη κανενός νήματος. Απαιτείται να την πιάνουμε από την αρχή, να προβληματιζόμαστε, να θέτουμε ερωτήματα και να διαμορφώνουμε (βάσει στοιχείων πάντα) τις πιο αληθείς απαντήσεις.
Επί παραδείγματι, τα Ορλώφεια (που επικράτησαν σε μια παραποίηση της γλώσσας να ονομάζονται Ορλωφικά) αποτέλεσαν τροχοπέδη, κίνητρο ή τίποτα από τα δύο για την επανάσταση που ακολούθησε μισό αιώνα μετά;
Το ερώτημα αυτό τίθεται ως έναυσμα προβληματισμού κι όχι ως κάτι που χρίζει απαντήσεως αυτή τη στιγμή. Κάπως έτσι, όμως, προσεγγίζουμε την αλήθεια και καταρρίπτουμε το μύθο.
Κι είναι και κάτι άλλο: Ενδεχομένως η κατανόηση-αποκρυπτογράφηση των συνθηκών μιας ήττας (διότι ήττα και βαρύτατη ήταν τα Ορλώφεια και για την περιοχή της σημερινής Αρκαδίας, που έδωσε πολύ αίμα στον αγώνα εκείνον, που ήταν μέρος μόνο του εξαετούς ρωσο-οθωμανικού πολέμου) να οδηγεί σε δύο κατευθύνσεις. Είτε προς εκείνη του αρτιότερου εξοπλισμού για τη νέα μάχη, είτε προς αυτή της ιδιώτευσης. Κι αυτά τα διλήμματα (μάχιμος εξοπλισμός ή αξιοπρεπής ιδιώτευση) είναι υπαρκτά και στις μέρες μας, ειδικά για τους τομείς της δημόσιας ζωής, και καλόν είναι να προβληματίσουν τον καθένα από εμάς.
Φίλες και φίλοι Αρκάδες της Καλλιθέας
Δεν κατάγεστε μόνο από ιστορικό αλλά κι έναν πολύ όμορφο τόπο. Επί χρόνια μου δινόταν η ευκαιρία να θαυμάζω τις ορεινές ομορφιές του τόπου σας. Φέτος σε μια μικρή θερινή ανάπαυλα, κατάφερα να γνωρίσω και την παράλια Αρκαδία, η οποία έχει το δικό της ξεχωριστό χρώμα που μας οδηγεί σ’ ένα palmaresαρμονικής συμβίωσης του βουνού με τη θάλασσα, σαν να είναι ζωγραφισμένη από το πινέλο ενός εμπνευσμένου ζωγράφου.
Μπολιασμένοι από τα όμορφα στοιχεία του τόπου σας έρχεστε στην Καλλιθέα, στην οποία ως διοίκηση του Δήμου, καλούμε τον σύλλογο σας να καταθέτει τη δική του συνεισφορά στον Πολιτισμό, να ανοίξει τους δικούς του δρόμους στην κατανόηση της δικής σας ιστορίας και στην επικαιροποίηση των παραδόσεών σας.
Κατάγεστε από έναν τόπο, ομορφιάς και μαχών, που ενέπνευσε τον Καραγάτση να δώσει στη λογοτεχνία το καλύτερο -για τον ομιλούντα- έργο του, τον «Κοτζάμπαση του Καστρόπυργου» (τη μεταφορά επί σκηνής του οποίου, έδωσε από το «Θέατρο της Δευτέρας στην Καλλιθέα» ο Δήμος μας στους Καλλιθεάτες από το Εθνικό Θέατρο στην πρώτη του προβολή) αλλά και τον ιστορικό Διονύσιο Κόκκινο να γράψει το πιο άρτιο κεφάλαιο του εξάτομου έργου του για την ελληνική επανάσταση, αναφερόμενος στην άλωση της Τριπολιτζάς.
Φίλες και φίλοι, η γενναιότητα της ψυχής, ομιλεί από μόνη με καθοδηγητή τα λόγια του «Γέρου του Μοριά» :
«Όταν εβγήκα εις την Τριπολιτζά με έδειξαν εις το παζάρι τον πλάτανο οπού εκρέμαγαν τους Έλληνας, αναστέναξα και είπα: «Άϊντε, πόσοι από το σόγι μου και από το έθνος μου εκρεμάστηκαν εκεί».
Και εδιέταξα και τον έκοψαν· επαρηγορήθηκα και δια τον σκοτωμό των Τούρκων».
Σας ευχαριστώ.
